Lỵ amíp là một bệnh do ký sinh trùng Entamoeba histolytica gây nên. Bệnh nhân thường xuất hiện những đợt tiêu chảy từ nhẹ đến trầm trọng, hoặc nghiêm trọng hơn là những bệnh lý nguy hiểm khác như ổ mủ trong gan.

 Lỵ amíp là gì?

Amíp là tên gọi chung của nhóm ký sinh trùng gây bệnh này, qua phân lập thường thấy ngoài ký sinh trùng này còn có một số vi khuẩn đường ruột khác.  Khi xâm nhập vào cơ thể, amip sẽ gây ra các đợt tiêu chảy ở các cấp độ khác nhau.

Lỵ amíp có thể xảy ra khắp nơi trên thế giới với tỷ lệ khoảng 10%. Tuy nhiên ở  những nơi có điều kiện vệ sinh kém và chế độ dinh dưỡng thiếu đạm, tỷ lệ này lên đến 50-60%. Bệnh lây lan qua đường tiêu hóa. Người lành mang mầm bệnh thải ra ngoài nhiều ký sinh trùng dưới dạng kén. Kén này có thể sống rất lâu trong môi trường tự nhiên và lây nhiễm sang người khác.

Mối nguy hiểm

Đun sôi quần áo nhiễm kén amíp trước khi giặt giũ mới có thể tiêu diệt chúng. Đặc tính của amíp là tạo hốc bên trong mô cơ thể. Ở ruột già, chúng xâm nhập vào thành ruột bằng cách xuyên quan niêm mạc ruột với tổn thương chỉ là những vết lở loét nhỏ nhưng chúng khoét to thành những ổ lớn bên trong thành ruột.

Các ổ này ban đầu có thể tách hẳn nhau, nhưng chúng nhanh chóng phát triển và sát nhập thành một ổ lớn hơn. Các ổ loét này có thể ăn phải các thành mạch làm chảy máu nghiêm trọng, thủng ruột hoặc tạo thành ổ mủ tại chỗ.

Nguy hiểm hơn nữa, amíp có thể đi vào hệ thống tĩnh mạch rồi đến gan tạo ra các ổ mủ (áp-xe) trong đó. Nếu có biện pháp điều trị kịp thời, áp-xe gan có thể vỡ ra ảnh hưởng đến tim, phổi & gây nguy cơ tử vong cao.

Ngoài áp-xe gan, amíp còn có thể gây ra áp-xe phổi, áp-xe lách, áp-xe não nhưng rất hiếm gặp. Bệnh khởi phát âm thầm hoặc nhẹ cùng tiêu chảy hoặc táo bón làm cho bệnh nhân không để ý và dễ nhầm lẫn với những rối loạn tiêu hóa thông thường.

Biểu hiện nặng hơn là tiêu chảy trầm trọng (kèm theo mót rặn) làm cơ thể bị mất nước. Đây là một bệnh lý nguy hiểm, thể hiện đầu tiên là tình trạng sốc do mất nước vì tiêu chảy quá nhiều. Biến chứng của lỵ amíp có thể gây thủng ruột, xuất huyết tiêu hóa, lồng ruột, áp-xe gan và ổ mủ ở các cơ quan khác.

Dấu hiệu nhận biết lỵ amíp: xuất hiện những cơn đau bụng âm ỉ, kéo dài; người lừ đừ, sốt nhẹ do bị mất nước khi tiêu chảy và phản ứng với nhiễm trùng của cơ thể; tiêu phân đàm máu, có thể từ 5-10 lần trong ngày, kèm theo mót rặn.

Nguyên nhân gây viêm đại tràng mạn tính

Theo BSTS. Đỗ Trọng Hải thì lỵ amíp là một trong các nguyên nhân dẫn đến viêm đại tràng mãn tính, nhưng không phải là nguyên nhân duy nhất. Các nguyên nhân khác có thể gây bệnh này chẳng hạn như:

– Viêm đại tràng do lao (lao ruột): Thường thứ phát sau lao phổi (50% bệnh nhân lao ruột có hình ảnh lao khi chụp X.quang phổi).

– Viêm đại tràng màng giả: Tác nhân gây bệnh do vi khuẩn Clostridium difficile – loại vi khuẩn thường trú ở ruột, bình thường không gây bệnh nhưng gây loạn khuẩn ruột khi bệnh nhân sử dụng kháng sinh dài ngày.

– Viêm loét đại tràng vô căn: Bệnh không tìm thấy nguyên nhân như vi khuẩn, ký sinh trùng, nấm hay virus ở đại tràng. Nguyên nhân có thể liên quan đến những rối loạn miễn dịch và xảy ra trên những bệnh nhân bị stress nặng. Triệu chứng bao gồm đau quặn bụng từng cơn, cảm giác mắc cầu cấp thiết, phân nhầy máu kèm sốt, sụt cân.

– Viêm đại tràng còn có thể do các nguyên nhân khác như bệnh Crohn, do AIDS, do vi khuẩn lậu, do virut Herpes simplex, do hậu quả xạ trị vùng bụng, vùng chậu…

Tóm lại: Viêm đại tràng mạn là một bệnh khá phổ biến, chẩn đoán nguyên nhân thường khó, việc điều trị kéo dài vì bệnh hay tái phát.

Để phòng bệnh, mỗi người cần chú ý vệ sinh thực phẩm, không uống sữa bò tươi chưa tiệt trùng, tránh dùng kháng sinh kéo dài, điều trị tích cực khi bị lao phổi. Khi có rối loạn đi cầu, phân đàm máu cần khám chuyên khoa tiêu hóa để xác định chẩn đoán, cần loại trừ bệnh ung thư đại tràng.

 

 

Theo Nongnghiep.vn